ผ้าคอตตอน หรือ ผ้าฝ้าย (Cotton) เป็นผ้าที่ทำขึ้นจากเส้นใยธรรมชาติ โดยการนำเมล็ดฝ้ายมาผ่านกระบวนวิธีจนเกิดเป็นปุยฝ้าย จากนั้นนำเส้นใยของปุยฝ้าย มาปั่นจนเกิดเป็นเส้นด้าย แล้วจึงนำมาถักทอได้เป็นผืนผ้า ซึ่งคุณภาพของผ้าที่ได้ก็จะขึ้นอยู่กับ เมล็ดพันธุ์ของฝ้าย การเก็บเกี่ยว รวมไปถึงกระบวนการผลิต
โดยทั่วไปตามท้องตลาด ผ้าคอตตอนที่ถูกแบ่งเกรดด้วยเบอร์ของเส้นด้าย จะมีอยู่ด้วยประมาณ 3 เบอร์ คือ 20,32,40 โดยเบอร์ 20 จะมีเส้นด้ายที่มีขนาดใหญ่ กว่าเบอร์ 32 (เบอร์เล็กจะมีขนาดเส้นด้ายที่ใหญ่ และ หยาบกว่า เบอร์ที่สูงกว่าตามลำดับ)
เบอร์ 20 หมายถึงจำนวนเส้นด้ายต่อตารางนิ้วในเนื้อผ้า จำนวนเส้นด้ายที่สูงขึ้นโดยทั่วไปบ่งบอกถึงเนื้อผ้าที่ละเอียดและหนาแน่นกว่า ซึ่งมักเกี่ยวข้องกับคุณภาพที่ดีกว่า ยิ่งจำนวนเส้นด้ายสูงเท่าใด เกรดของผ้าก็จะยิ่งสูงขึ้นเท่านั้น
โดยทั่วไปตามท้องตลาด ผ้าคอตตอนที่ถูกแบ่งเกรดด้วยเบอร์ของเส้นด้าย จะมีอยู่ด้วยประมาณ 3 เบอร์ คือ 20,32,40 โดยเบอร์ 20 จะมีเส้นด้ายที่มีขนาดใหญ่ กว่าเบอร์ 32 (เบอร์เล็กจะมีขนาดเส้นด้ายที่ใหญ่ และ หยาบกว่า เบอร์ที่สูงกว่าตามลำดับ)
เบอร์ 20 หมายถึงจำนวนเส้นด้ายต่อตารางนิ้วในเนื้อผ้า จำนวนเส้นด้ายที่สูงขึ้นโดยทั่วไปบ่งบอกถึงเนื้อผ้าที่ละเอียดและหนาแน่นกว่า ซึ่งมักเกี่ยวข้องกับคุณภาพที่ดีกว่า ยิ่งจำนวนเส้นด้ายสูงเท่าใด เกรดของผ้าก็จะยิ่งสูงขึ้นเท่านั้น
โดยปัจจุบันผ้าคอตตอนตามท้องตลาด จะแบ่งออกได้เป็น 4 ประเภทหลักๆ คือ Cotton,CVC,TC,TK โดยแต่ละประเภท จะแตกต่างกันระหว่างสัดส่วนการผสมกันของเส้นใย
ฝ้ายธรรมชาติ และ เส้นในโพลีเอสเตอร์
Cotton : เป็นเส้นใยฝ้ายธรรมชาติ 100%
ข้อดี : เนื้อนุ่มเนียน มีความยืดหยุ่นสูง ระบายอากาศได้ดี อีกทั้งยังให้ความอบอุ่นเมื่ออยู่ในที่มีอุณหภูมิต่ำ
ข้อเสีย : ผ้ามักจะเกิดการหดตัวเมื่อผ่านการซักครั้งแรก ไม่อยู่ทรง ยับง่าย รีดให้เรียบค่อนข้างยาก และ มีราคาสูงเมื่อเทียบกับประเภทอื่นๆ
CVC : Cotton 80% + Polyester 20% , Cotton 70% + Polyester 30%
ผ้าชนิดนี้จะมีคุณสมบัติรองลงมาจากผ้า Cotton100% เป็นการนำผ้า Polyester เข้ามาผสม เพื่อเพิ่มคุณสมบัติบางประการให้ดีกว่า ผ้าCotton เช่น คงทนกว่า ยืดหยุ่นกว่า ระบายอากาศได้ดีกว่า ถึงแม้ว่า ผ้าจะมีขุยบ้างเมื่อใช้ไปนานๆ และ ไม่นุ่มเนียนเท่าผ้าCotton100% แต่เนื่องด้วยผ้าชนิดนี้มีราคาที่ถูกกว่าชนิดแรก จึงทำให้เป็นที่นิยมในท้องตลาด
TC : Cotton 35% + Polyester 75%
ผ้าชนิดนี้เป็นผ้าชนิดเดียวกับผ้าCVC ที่มีการนำเส้นใยPolyester เข้ามาผสมแต่ผ้าTC จะมีส่วนผสมของเส้นใย Polyester มากกว่าผ้าCVC ซึ่งจะทำให้เิกคุณสมบัติที่แตกต่างจากผ้าCVC เช่น มีความคงทนมากกว่า เมื่อผ่านขั้นตอนการย้อมสี สีที่ได้จะมีความสดมากกว่า ซักแล้วไม่ค่อยยืดย้วย ไม่เสียทรง รีดง่าย ยับยาก มีราคาถูกกว่า แต่ก็ต้องแลกมากับความกระด้างของเนื้อผ้าที่มีมากขึ้น ระบายอากาศได้ไม่ดีเท่าผ้าCVC เมื่อนำไปทำเครื่องนุ่มห่มจะไม่เย็นสบายตัวเท่า Cotton100% หรือ CVC
TK : Polyester 100%
ผ้าชนิดนี้ผลิตจากเส้นใยสังเคราะห์100% หรือที่เราเรียกว่า Polyester ผ้าชนิดนี้ยังคงคุณสมบัติได้เหมือนกับผ้าTC แต่จะมีความยืดหยุ่นน้อยกว่า กระด้างกว่า คือเมื่อนำไปทำเครื่องนุ่มห่มแล้ว สัมผัสของผ้าจะไม่นุ่นเนียน และ ไม่เย็นสบายตัว เท่าผ้าTC แต่มีข้อดีคือ ราคาถูกมาก และ หาซื้อได้ง่ายตามท้องตลาด
ผ้าแคนวาส คือผ้าที่ผลิตมาจากผ้าฝ้าย มีขั้นตอนและกระบวนการผลิตที่คล้ายกับผ้าดิบ แต่การถักทอของเส้นด้ายจะหนาและแน่นกว่า ในส่วนของวัตถุดิบที่นำมาถักทอมีทั้งการใช่้ลินนินเข้ามาผสม หรือแม้กระทั่งใช้เส้นใยสังเคราะห์โพลีเอสเตอร์ ซึ่งขึ้นอยู่กับการนำไปใช้งานของแต่ละจุดประสงค์
ผ้าแคนวาสโดยส่วนมากที่นิยมนำมาทำกระเป๋าหรือถุงผ้า โดยส่วนมากจะเป็นผ้าแคนวาสที่ผ่านการฝอกมาแล้วซึ่งมีสีสรรค์ให้เลือกค่อนข้างหลากหลาย
ส่วนความหนาแน่นของผ้าจะมีหน่วยเรียกว่า ออนซ์ (Oz) ซึ่งหมายถึง น้ำหนักของผ้าต่อตารางหลา เช่น ผ้าแคนวาส 14 ออนซ์ หมายความได้ว่า ใน 1 ตารางหลา ผ้าชิ้นนี้จะมีน้ำหนักเท่ากับ 14 ออนซ์ ( 1 ออนซ์ เท่ากับ 28.3415 กรับ)
ผ้าแคนวาส และ ผ้าดิบ หากมองโดยผิวเผินแล้วแทบจะไม่ต่างกันมากนัก จุดที่พอสังเกตได้นั้นคือ ผ้าแคนวาสจะมีความหนาแน่ในการถักทอมากกว่า อีกประการหนึ่งที่พอจะทำให้แยกได้โดยง่ายคือ การฝอกและย้อมสี เพราะผ้าดิบจะไม่มีการฝอกหรือย้อมสีใดๆ
ผ้าสปันบอนด์ คือผ้าที่ผลิตจากเส้นใยพลาสติกโพลีเมอร์ (PP) โดยไม่ผ่านวิธีการทักถอ แท้ที่จริงแล้วชื่อทางการที่เรียกกันคือ ผ้านอนวูเว่น (nonwoven) แต่ในบ้านเรานิยมเรียกกันว่า “ผ้าสปันบอนด์” เป็นผ้าที่มีรูปร่างหน้าตาคล้ายกระดาษทำความสะอาดในคครัว เหนียว และ ทนทานต่อแรงฉีกขาด และ เป็นที่นิยมในหลายอุตสหกรรม
ผ้าชนิดนี้ผลิตจากเส้นในสังเคราะห์ Polyester 100% ด้วยคุณสมบัติของเส้นใยสังเคราะห์ ที่มีความเหนียว แข็งแรงทนทาน จึงเป็นที่นิยมและเหมาะที่จะนำมาทำกระเป๋ารูปทรงต่างๆ เพราะผ้าชนิดนี้จะขึ้นรูปได้ดีอยู่ทรงกว่าผ้าชนิดอื่น
600D/420D/240D ตัวเลขดังกล่าวเป็นรหัสของผ้า ยิ่งมีตัวเลขมาก ความหนาของผ้าก็ยิ่งหนาขึ้น และก็จะมีน้ำหนักมากขึ้นตามไปด้วย ในทางกลับกัน ยิ่งมีตัวเลขน้อยลง เนื้อผ้าก็จะมีความบางและเนียนนุ่มกว่า
แม้ว่าผ้าชนิดนี้จะถูกผลิตขึ้นมาจากเส้นในโพลีเอสเตอร์ ซึ่งมีคุณสมบัติตามข้างต้นที่กล่าวมาแล้วนั้น ยังมีคุณสมบัติส่วนเสริมนั่นคือการเคลือบ PVC/PU ที่ด้านหลังของผ้า เพื่อเพิ่มคุณสมบัติของผ้าชนิดนี้ให้ดียิ่งขึ้น
PVC : การเคลือบผ้าโดยใช้ยาง PVC มาเคลือบด้านหลังของผ้าเพื่อป้องกันการซึมของผ้า เพิ่มความแข็งแรงคงทน และ ป้องกันรังสีUVได้อีกด้วย แต่การเคลือบ PVC จะทำให้ผ้ามีน้ำหนักและมีความหนามากกว่าการเคลือบ PU แต่ราคาจะถูกกว่าการเคลือบด้วย PU
PU : การเคลือบผ้าด้วยวิธีนี้ จะมีคุณสมบัติเหมือนการเคลือบ PVC แต่มีข้อดีกว่าคือ การเคลือบด้วย PU จะทำให้ผ้ามีน้ำหนักเบากว่า เนื้อสัมผัสนุ่มกว่า ไม่แข็งกระด้างเหมือน PVC และมีราคาที่สูงกว่า PVC
ผ้าร่มซับในเป็นผ้าที่ผลิตจากเส้นใย Polyester100% มีลักษณะนุ่มเงามัน ดูดซับความชื้นได้น้อย น้ำหนักเบา ไม่ค่อยยับ มีสัมผัสที่เนียนนุ่ม สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย เช่นนำไปตัดเย็บเพื่อทำเป็นเครื่องนุ่มห่มต่างๆ เช่น เสื้อ กางเกง กระโปรง อีกทั้งยังสามารถนำไปผลิตเป็น ธง ป้ายผ้าโฆษณาต่างๆ ผ้าคลุมกันฝุ่น หรือ นำไปผลิตเป็นสินค้าพรีเมี่ยม สินค้ากิมมิค ผลิตภัณฑ์ส่งเสริมการขาย เช่น หมอนอิง หมอนผ้าห่ม ถุงผ้าต่างๆ